Αρκετοί από εσάς ίσως έχουν παρατηρήσει τις μέλισσες μιας κυψέλης να έχουν διαφορετικό χρώμα.
Ο λόγος που γίνεται αυτό είναι απλά τα γενετικά χαρακτηριστικά που μεταφέρονται στην βασίλισσα όταν γονιμοποιείται μέσω του σπέρματος των κηφήνων. Όπως είναι γνωστό η βασίλισσα κατά την διάρκεια της πτήσης για την γονιμοποίηση «ζευγαρώνει» με πολλούς κηφήνες, μέχρι και 20.
Όπως συμβαίνει με όλα τα ζώα, έτσι και στις μέλισσες ο κηφήνας είναι ο πατέρας των μελισσών, άσχετα αν η αξία τους έχει υποβαθμιστεί τόσο από μελισσοκόμους όσο και από όλους μας χρησιμοποιώντας το όνομά τους απαξιωτικά. Σήμερα τα ευρήματα ερευνών δείχνουν πως ένας κανονικός αριθμός κηφήνων στην κυψέλη ενισχύει την εργατικότητα, την υγεία του μελισσιού, ζεσταίνει τον γόνο με την παρουσία του, πέραν της γονιμοποίησης που κυρίως προσφέρουν.
Στην πράξη όταν γονιμοποιείται η βασίλισσα το σπέρμα των πολλών κηφήνων «μπαίνει» με την σειρά στην βασίλισσα. Έτσι όταν έρχεται η ώρα να το χρησιμοποιήσει εκείνη για να γονιμοποιεί τα αυγά που γεννά για μια περίοδο το αυγό ακουμπά το σπέρμα ενός κηφήνα και όταν αυτό τελειώσει ακουμπά του επόμενου κτλ. Αν λοιπόν οι κηφήνες είναι από διαφορετικές φυλές, τότε και οι απόγονοι θα είναι διαφορετικοί. Οι κηφήνες είναι οι «μπαμπάδες» χιλιάδων μελισσών μέσα στην κυψέλη και τους έχουν κληρονομήσει χαρακτηριστικά όπως και η «μαμά» τους, η βασίλισσα. Μελισσοκόμοι επιβεβαιώνουν τα παραπάνω καθώς έχουν παρατηρήσει πολύ σημαντικές αλλαγές στην όψη μιας κυψέλης που γνώριζαν.
Μέλισσες στη Φύση
Η εξωτερική εμφάνιση των διαφορετικών μελισσών είναι ίσως το μόνο που μπορούμε εμείς να παρατηρήσουμε και αποτέλεσε την αφορμή για να γράψω αυτό το κείμενο. Στην πράξη όμως αυτό είναι το λιγότερο σημαντικό γιατί πιο σπουδαία χαρακτηριστικά επίσης περνάν αλλά δεν μπορούμε να τα δούμε με τα μάτια μας, αλλά πρέπει να χρησιμοποιήσουμε άλλα εργαλεία όπως η αντίληψη. Πολλά χαρακτηριστικά όπως η ικανότητα διαχείμασης , η ανθεκτικότητα στις ασθένειες κ.α είναι αποτέλεσμα των χρωμοσωμάτων των κηφήνων. Έτσι μπορεί να συμβεί μια «ανεξήγητη» κατά τα φαινόμενα αλλαγή στην συμπεριφορά των μελισσών μας όπως η κρίση στο ανοσοποιητικό σύστημα της αποικίας. Το χρώμα λοιπόν δεν μας πειράζει και τόσο πολύ, αλλά μια ή περισσότερες «σειρές» μελισσών οι οποίες θα είναι ευάλωτες στις ασθένειες μπορούν να αλλάξουν άρδην την εικόνα και την κατάληξη του μελισσιού μας, φυσικά «ανεξήγητα».
Σε μια περιοχή όπου η ντόπια φυλή μέλισσας είναι η μόνη που υπάρχει, οι διαθέσιμοι κηφήνες είναι επίσης της ντόπιας φυλής. Έτσι τέτοια φαινόμενα είναι δύσκολο να παρατηρηθούν. Στην πράξη όμως αυτό δεν είναι εφικτό καθώς όλες οι φυλές είναι διαθέσιμες από τους βασιλοτρόφους και οι μελισσοκόμοι ψάχνοντας για την φυλή που θα τους δώσει το περισσότερο μέλι τις δοκιμάζουν σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, οπότε η καθαρότητα κάποιας φυλής αποτελεί μακρινή ανάμνηση.
Το γεγονός ότι η βασίλισσα γονιμοποιείται από πολλούς κηφήνες και όχι από έναν αποτελεί μια δικλείδα ασφαλείας απέναντι στην αιμομιξία αλλά και στην «διαιώνιση» καλών χαρακτηριστικών. Οι πιο ικανοί από τους εκατοντάδες κηφήνες που συγκεντρώθηκαν, θα έχουν την ευκαιρία να φτάσουν στην βασίλισσα και όχι μόνο ένας ο οποίος ίσως να είναι αμφίβολης ποιότητας.
Μέλισσα και λουλούδι
Παρόλη την πρόνοια που εμπεριέχει η ζωή στην φύση, ο άνθρωπος έχει την μαγική ιδιότητα να χαλά ότι αρμονικό βλέπει ( όχι επίτηδες προς Θεού ) αφού νομίζει ότι αυτός θα πειράξει μερικές παραμέτρους και θα τα κάνει καλύτερα! Πράγματι υπάρχουν βασιλοτρόφοι που έχουν τον έλεγχο των πράξεών τους. Όμως η εκτεταμένη βασιλοτροφία χωρίς πρόνοια για την αποφυγή αιμομιξίας ίσως έφερε ως αποτέλεσμα τον εκφυλισμό της αυθεντικής Ελληνικής φυλής μελισσών και μαζί με την απώλειά της, χάθηκαν και τα καλά χαρακτηριστικά της.
Πιστεύω πως δύο συνήθης πρακτικές των μελισσοκόμων, μια των αγροτών και κάτι που ήρθε απρόσκλητο ( εκτεταμένη βασιλοτροφία και αποτροπή της σμηνουργίας – άσκοπη χρήση φυτοφαρμάκων – βαρρόα αλλά αυτή είναι κεφάλαιο από μόνη της ) συντέλεσαν σε μια κατάσταση παγκοσμίως η οποία ναι μεν ανεβάζει τα νούμερα στις οικονομοτεχνικές μελέτες για φέτος, του χρόνου και μέχρι να βγεις στην σύνταξη και κάνει πιο επικερδή τα επαγγέλματα αυτά, αλλά θα παραδώσει μια αμφίβολη κατάσταση στις επόμενες γενιές.
